Anne Franks wereldkaart
Anne Franks Wereldkaart is opgeleverd en overgedragen
aan de Anne Frankschool (16 april 2021). VIDEO
Actieve topografie op de Anne Frankschool
UTRECHT 22 maart 2021 – De Anne Frankschool in Transwijk, Utrecht, heeft een ‘gezonde’ wereldkaart
die zelf topografievragen stelt! Wethouder Anke Klein (cultuur en onderwijs) vindt dit educatieve
en kunstzinnige speeltoestel ’een geweldig initiatief’ en hoopt dat het navolging krijgt. Want het
biedt kinderen én plezier én leren én gezondheid.
‘Anne Franks Wereldkaart’ stimuleert kinderen om te bewegen, ze zetten haar met arm- en
beenbewegingen in werking. En ze moeten stevig trappen hoor, dit is een heuse work- out! Dan
stroomt het water en vraagt het apparaat: ‘Wat is het grootste eiland ter wereld?’. En Groenland
licht op. Gebergten, wateren en woestijnen worden op deze interactieve wereldkaart hoorbaar en
zichtbaar. Dat is nog eens leuk topografie leren!
Om nooit te vergeten
In maart nam Utrechts onderwijswethouder Anke Klein het apparaat officieel in gebruik, samen met
twee leerlingen van de Anne Frankschool. ,,Wat ben ik trots om hier te zijn, in deze bijzondere
periode voor de leerlingen. Met verwondering kijk ik naar dit mooie interactieve en educatieve
kunstwerk. Prachtig. En het is ook nog erg leuk om te doen. Ik krijg er energie van, en goede zin.
Ik ben superenthousiast, want op deze manier leren blijft je altijd bij, dit vergeten jullie nooit
meer,’’ voorspelde ze Genorivo en Tyler uit groep 5.
Klik op foto voor de video van de opening.
In verband met corona kon er geen publiek aanwezig zijn. Daarom werden tweedejaars-studenten MHBO Marketing & Commerciële
Economie van MBO Utrecht gevraagd om een video te maken van dit evenement. Ralph van der Ham, Tycho
Koerst en Joost van der Voorn namen deze opdracht met groot enthousiasme aan. Zij interviewden de
wethouder, de leerlingen, de directeur, de maker van het kunstwerk en stelden ook kritische vragen.
,,Hoe duurzaam bent u thuis eigenlijk?’’ vroegen ze Pim Rooymans van Go APE!
Spierkracht
Anne Franks Wereldkaart heeft een crosstrainer die spierkracht omzet in energie. De trapbewegingen
worden mechanisch overgebracht naar een systeem dat water omhoog pompt. Dit water drijft een
elektromotor aan: ledlampen duiden diverse gebieden op de grote wandkaart aan. Een stem noemt de
namen van bergen, woestijnen, oerwouden en wateren. De wereldkaart is de Equal Earth-kaart. De
verhoudingen van de continenten zijn hier correct weergegeven.
Duurzaam onderwijs
Deze wereldkaart op het plein maakt deel uit van een veelomvattend project van de Anne Frankschool.
Kinderen leren gezond gedrag door te bewegen, vergroten hun kennis van de wereld en leren
samenwerken. Het project maakt de leerlingen bewust van de mogelijkheden om (duurzaam) energie op
te wekken en van de kracht van water. Dat past goed bij het onderwijs op de Anne Frankschool, die
met haar duurzame nieuwbouw in 2013 de Milieuprijs van de gemeente Utrecht won. Directeur Martijn
Staats: ,,Op de Anne Frankschool zitten kinderen met veel verschillende nationaliteiten en
achtergronden. Een kunstwerk als deze staat symbool voor al die rijkdom in diversiteit. Met een
sportieve move, leren van en met elkaar.’’
Go APE!
Anne Franks Wereldkaart is de tweede realisatie van Go APE! – Art Park of Energy. Go APE! staat
voor kunstinstallaties die door menselijke spierkracht worden aangedreven. Water is een terugkomend
thema. Het gaat de makers om bewustwording te creëren op het gebied van energieverbruik,
energieopwekking en rond het belang van water: hoe gaan we daarmee om? Pim Rooymans: ,,Go APE
staat voor beweging, energie en kunst. En in deze installatie speelt het educatieve element een
heel grote rol. Deze kaart laat de ware grootte van de continenten zien, de Equal
Earth-projectie.’’
Wethouder Anke Klein: ,,Ik hoop dat meer scholen dit geweldige initiatief overnemen. Dit brengt
zoveel veel samen: wat is duurzaam, je eigen gezondheid, fit zijn, leren, lezen, wereldkennis,
techniek, kunst en vooral heel veel plezier in het leren.‘’
Bijdragen
Dit initiatief van Go APE! en de Anne Frankschool, basisschool voor openbaar onderwijs, is
mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van Ondernemend Kanaleneiland, SIDO-regeling (Utrecht
Natuurlijk), K.F. Heinfonds en het Prins Bernard Cultuurfonds. Stichting Ondernemend Kanaleneiland
ondersteunt duurzame initiatieven binnen de wijk, op het gebied van ondernemerschap, jeugd,
veiligheid en groen. De stichting werkt samen met lokale ondernemers, bewoners en scholen en dat
heeft een positieve impact op de wijk.
Directeur Martijn Staats over de Anne Frankschool:
Op onze school zitten kinderen met verschillende culturele achtergronden, we willen dat die kinderen samen spelen en leren. We heten niet voor niets de Anne Frankschool. De Anne Frankschool is een middelgrote school met circa 200 kinderen en 20 medewerkers. De school wordt bezocht door kinderen en ouders met zeer diverse achtergronden. Veiligheid en didactisch handelen zijn de pijlers van de school. Een veilige omgeving waar goed geleerd kan worden. Leren doen we met hoofd, hart en handen. Wij geloven erin dat wanneer kinderen met plezier naar school komen er goed geleerd kan worden.
Bij de entree van de school hangen acht klokken met een tijdsaanduiding van de landen waar de kinderen en ouders vandaan komen. Het is een mooi symbool van de diversiteit van de school. Een wereldbeeld op het plein sluit hier mooi bij aan. Een beeld waar kinderen de eenheid van de wereld kunnen aanschouwen. Vanuit dit aandachtspunt is het beeld een krachtig middel op te leren. Leren is leuk.
Op het schoolplein van de Anne Frankschool, randje Kanaleneiland Utrecht, komt een energieopwekkende kunstinstallatie die tevens een speeltoestel is. Het nieuwe kunstproject van Go APE! (stichting KEP) is de HydroPowerPlant (HPP). Dit zijn speeltoestellen die met spierkracht energie opwekken die water oppompen naar een reservoir waar het water als een batterij wordt opgeslagen om daarna elektriciteit op te wekken die gebruikt kan worden in de kunstinstallatie.
In december 2018 is er een gesprek geweest met SPO-Utrecht (stichting primair onderwijs) over een kunstinstallatie ergens bij een openbare school. Dit heeft geleid tot een oproep in het mededelingenblad van de directeuren van de openbare basisscholen in Utrecht. De directeur Martijn Staats van de Anne Frankschool reageerde met een e-mail en sinds april zijn wij in gesprek en dat heeft geleid tot groen licht voor Anne Frank’s Wereldkaart.
Tijdens de oriënterende gesprekken heeft zich het plan gevormd en door te praten over de spierkracht, water en elektriciteit kwamen we uit op de diversiteit op de Anne Frankschool. Dit leidde weer tot aardrijkskundelessen en dan kom je bij een wereldkaart. De wereldkaart wordt niet gebruikt om landen of plaatsen te leren (geografie krijgen ze in groep 7 en 8), maar om kennis van zeeën, rivieren, meren, bergen, oerwouden en woestijnen te ontdekken. De wereldkaart is ongeveer 2 meter bij 3 meter en is opgebouwd uit diverse soorten metaal. Iedere metaalsoort staat voor een geografische structuur, koper voor de oerwouden (koper oxideert naar groen), messing voor de woestijnen, geroest staal voor de bergen enzovoort. De rivieren worden met ledverlichting aangeven. Alle structuren krijgen een ledlamp en via een computersysteem willen we de namen van de structuren laten horen.
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/14/zonder-creativiteit-geen-toekomst-a3963768
De kinderen leren samenwerken, vooruit te denken en krijgen extra aardrijkskundige informatie. Bovendien is de techniek in de kunstinstallatie ook een dankbare bron om in de klassen te kunnen gebruiken. De loopton is gekozen omdat het een veilige en eenvoudige manier is om spierkracht van de kinderen om te zetten in energie. De draaibeweging van de loopton zal mechanisch overgebracht worden naar een eenvoudig systeem om het water omhoog te pompen, waarna het water in het opslagreservoir komt en dan via een elektromotor met schoepraden elektriciteit zal opwekken. De elektriciteit wordt gebruikt voor de ledlampen die het transport van water zichtbaar maken en voor de ledlampen in de wereldkaart.
Het audiosysteem wordt door minicomputers bestuurd. De energie voor dit systeem halen we uit de zonnepanelen die op het dak van de school liggen. De lampjes en het geluid zullen willekeurig de verschillende plekken op de wereldkaart laten zien en benoemen. De energie uit de loopton en de waterbatterij is niet voldoende om het computersysteem van energie te kunnen voorzien. Go APE! staat voor duurzame en herwinbare energie, daarmee is uiteraard het gebruik van zonne-energie geen probleem. Het geeft zelfs een extra dimensie aan de hele installatie. Kortom Anne Frank’s Wereldkaart is een leuke en speelse manier voor de leerlingen om kennis te vergaren over de aarde. Ze moeten plannen om de wereldkaart te kunnen gebruiken, ze moeten samenwerken, de ene groep levert de energie en de andere kan de kaart bestuderen.Het schoolplein is ook voor buurtkinderen en bewoners toegankelijk, door de kunstinstallatie zal men, zeker uit nieuwsgierigheid, ook willen zien wat er op het schoolplein gebeurd. Daarmee is de betrokkenheid van de buurt ook een feit en dat is ook weer prettig voor het toezicht op het schoolplein.
Welke wereldkaart is correct? De meest gebruikte kaartprojectie is de Mercatorkaart ontwikkeld in 1569. Echter de verhoudingen van de landen klopt niet, Europa is te groot, Afrika is te klein. Groenland lijkt even groot als Afrika, maar in werkelijkheid is Afrika 14x groter. Er zijn veel nieuwe projecties ontwikkeld mn in de twintigste eeuw. Naast de Mercatorprojectie is nu de Gall-Petersprojectie veel gebruikt. De Unesco en veel ngo’s pleiten voor dit kaartmodel. De vorm van de landen en de continenten klopt niet maar de oppervlakten van de landen wordt wel goed weergegeven. Op deze website kun je de ware grootte van de landen met elkaar vergelijken en zo de juiste verhoudingen zijn https://thetruesize.com/. Voor de Anne Frankschool gebruiken we de Equal Earthprojectie http://equal-earth.com/. De reden is dat er veel nationaliteiten op de school zijn en die krijgen zo een beter beeld bij hoe de verhoudingen eigenlijk is.
Het oorspronkelijke ontwerp.
